De 119 beste misdaadromans aller tijden
in Duitstalig gebied

In 1990 organiseerde het Bochumer Krimi-Archiv een grote enquête onder critici, boekhandelaars en misdaadschrijvers. Ze werden gevraagd naar wat volgens hen de beste misdaadromans aller tijden zijn. In totaal 37 critici, wetenschappers en mensen die zich beroepshalve met misdaadliteratuur bezighouden, bogen zich het hoofd over 2993 nominaties. Het resultaat is een lijst van 119 titels.

Wanneer we de lijst bekijken, valt op dat de Anglo-Amerikaanse auteurs het er het best van afbrengen. Naast de klassiekers van Raymond Chandler en Dashiell Hammett liggen de vele politieke thrillers van de Brit Eric Ambler goed in de markt bij het Duitse expertenteam. De Britse spionageromans, vertegenwoordigd door John Le Carré, Len Deighton en Brian Freemantle, doen het eveneens bijzonder goed.
Een duidelijke stem voor de kwaliteit van harde Amerikaanse onderwereld- en gangsterverhalen blijkt uit het goede resultaat van Chester Himes met ‘Blind Man with a Pistol’ (plaats 10) en Jim Thompson ‘The Killer Inside Me’ (1952) (plaats 12). Beide delen hun plaatsen – wegens gelijke stand – met de klassieke misdaadverhalen van Agatha Christie ‘The Murder of Roger Ackroyd’ (plaats 10) en Patricia Highsmith ‘Strangers on a Train’ (1950) (plaats 12). De meest genoemde auteur op de longlist is Georges Simenon. Hij werd 53 maal genomineerd – evenwel altijd met een verschillende titel en niet opgenomen in de hoogste rankings.
De volgende titels (originele uitgave) nemen de eerste 10 plaatsen in. Wanneer bepaalde romans een gelijk aantal punten hebben gekregen, worden ze alfabetisch gerangschikt

1ste plaats
James M. Cain: The Postman Always Rings Twice (1934)
(26 punten)
2de plaats
Raymond Chandler: The Long Good-Bye (1953)
(25 punten)
3de plaats
Raymond Chandler: The Big Sleep (1939)
Dashiell Hammett: The Maltese Falcon (1930)
(telkens 24 punten)
4de plaats
Eric Ambler: The Mask of Dimitrios – VS-titel: A Coffin for Dimitrios (1939)
Friedrich Glauser: Wachtmeister Studer (1936)
Dashiell Hammett: The Thin Man (1934)
(telkens 18 punten)
5de plaats
John le Carré: The Spy Who Came in from the Cold (1963)
(17 punten)
6de plaats
Arthur Conan Doyle: The Hound of the Baskervilles (1902)
Dashiell Hammett: The Glass Key (1931)
(telkens 16 punten)
7de plaats
Raymond Chandler: Farewell, My Lovely (1940)
James Hadley Chase: No Orchids for Miss Blandish (1939)
Dashiell Hammett: Red Harvest (1929)
(telkens 15 punten)
8ste plaats
Friedrich Dürrenmatt: Der Richter und sein Henker (1950)
Patricia Highsmith: The Talented Mr. Ripley (1955)
Edgar Allan Poe: The Murders in the Rue Morgue (1841)
Mickey Spillane: I, the Jury (1947)
(telkens 13 punten)
9de plaats
John Buchan: The Thirty-nine Steps (1915)
Raymond Chandler: The High Window (1942)
Dan Kavanagh: Duffy (1980)
(telkens 12 punten)
10de plaats
Raymond Chandler: The Lady in the Lake (1943)
Agatha Christie: The Murder of Roger Ackroyd (1926)
Len Deighton: The IPCRESS File (1962)
Umerto Eco: Il nome della rosa (1980)
Jörg Fauser: Der Schneemann (1981)
Brian Freemantle: Charlie Muffin (1977)
Friedrich Glauser: Matto regiert (1936)
Chester Himes: Blind Man with a Pistol (1969)
Ross Thomas: Chinaman’s Chance (1978)
(telkens 11 punten)

Voor de volledige lijst en verdere informatie zie: “Die 119 besten Kriminalromane aller Zeiten”
Ter vergelijking geven we de eerste 25 boeken (Engelstalige uitgave) uit de The Top 100 Crime Novels of All Time, een lijst samengesteld in 1990 door de Britse Crime Writers’ Association (CWA). Vijf jaar later publiceerde de Mystery Writers of America een gelijkaardige lijst The Top 100 Mystery Novels of All Time, ook hiervan geven we de eerste 25. De volledige lijsten op http://en.wikipedia.org/wiki/The_Top_100_Crime_Novels_of_All_Time.

De CWA lijst
1. Josephine Tey: The Daughter of Time (1951)
2. Raymond Chandler: The Big Sleep (1939)
3. John le Carré: The Spy Who Came In From the Cold (1963)
4. Dorothy L. Sayers: Gaudy Night (1935)
5. Agatha Christie: The Murder of Roger Ackroyd (1926)
6. Daphne du Maurier: Rebecca (1938)
7. Raymond Chandler: Farewell My Lovely (1940)
8. Wilkie Collins: The Moonstone (1868)
9. Len Deighton: The IPCRESS File (1962)
10. Dashiell Hammett: The Maltese Falcon (1930)
11. Josephine Tey: The Franchise Affair (1948)
12. Hillary Waugh: Last Seen Wearing … (1952)
13. Umberto Eco: The Name of the Rose (1980)
14. Geoffrey Household: Rogue Male (1939)
15. Raymond Chandler: The Long Goodbye (1953)
16. Francis Iles: Malice Aforethought (1931)
17. Frederick Forsyth: The Day of the Jackal (1971)
18. Dorothy L. Sayers: The Nine Tailors (1934)
19. Agatha Christie: And Then There Were None (1939)
20. John Buchan: The Thirty-Nine Steps (1915)
21. Arthur Conan Doyle: The Collected Sherlock Holmes Short Stories (1892-1927)
22. Dorothy L. Sayers: Murder Must Advertise (1933)
23. Edgar Allan Poe: Tales of Mystery & Imagination (1852)
24. Eric Ambler: The Mask of Dimitrios (1939)
25. Edmund Crispin: The Moving Toyshop (1946)

De VS lijst
1. Arthur Conan Doyle: The Complete Sherlock Holmes (1887-1927)
2. Dashiell Hammett: The Maltese Falcon (1930)
3. Edgar Allan Poe: Tales of Mystery & Imagination (1852)
4. Josephine Tey: The Daughter of Time (1951)
5. Scott Turow: Presumed Innocent (1987)
6. John le Carré: The Spy Who Came In From the Cold (1963)
7. Wilkie Collins: The Moonstone (1868)
8. Raymond Chandler: The Big Sleep (1939)
9. Daphne du Maurier: Rebecca (1938)
10. Agatha Christie: And Then There Were None (1939)
11. Robert Traver: Anatomy of a Murder (1958)
12. Agatha Christie: The Murder of Roger Ackroyd (1926)
13. Raymond Chandler: The Long Goodbye (1953)
14. James M. Cain: The Postman Always Rings Twice (1934)
15. Mario Puzo: The Godfather (1969)
16. Thomas Harris: The Silence of the Lambs (1988)
17. Eric Ambler: A Coffin for Dimitrios (1939)
18. Dorothy L. Sayers: Gaudy Night (1935)
19. Agatha Christie: Witness for the Prosecution (1948)
20. Frederick Forsyth: The Day of the Jackal (1971)
21. Raymond Chandler: Farewell My Lovely (1940)
22. John Buchan: The Thirty-Nine Steps (1915)
23. Umberto Eco: The Name of the Rose (1980)
24. Fyodor Dostoevski: Crime and Punishment (1866) [wordt meestal niet als misdaadroman beschouwd]
25. Ken Follett: Eye of the Needle (1978)

Volgende boeken komen in de drie lijsten voor. We gaan uit van de volledige Duitse top 119 en van zowel de Britse als de Amerikaanse top 100, gerangschikt volgens de volgorde in de Duitse top.
1. James M. Cain: The Postman Always Rings Twice (1934)
2. Raymond Chandler: The Long Goodbye (1953)
3. Raymond Chandler: The Big Sleep (1939)
4. Dashiell Hammett: The Maltese Falcon (1930)
5. Eric Ambler: A Coffin for Dimitrios (1939)
6. John le Carré: The Spy Who Came In From the Cold (1963)
7. Sir Arthur Conan Doyle (verzameld werk)
8. Dashiell Hammett: The Glass Key (1931)
9. Dashiell Hammett: Red Harvest (1929)
10. Patricia Highsmith: The Talented Mr. Ripley (1955)
11. Edgar Allan Poe: Tales of Mystery & Imagination (1852)
12. John Buchan: The Thirty-Nine Steps (1915)
13. Raymond Chandler: Farewell My Lovely (1940)
14. Raymond Chandler: The Lady in the Lake (1943)
15. Agatha Christie: The Murder of Roger Ackroyd (1926)
16. Len Deighton: The IPCRESS File (1962)
17. Umberto Eco: Il nome della rosa (1980)
18. E. C. Bentley: Trent’s Last Case (1913)
19. Dorothy L. Sayers: Gaudy Night (1935)
20. John Le Carré: Tinker, Tailor, Soldier, Spy (1974)
21. Margaret Millar: Beast in View (1955)
22. Wilkie Collins: The Moonstone (1868)
23. Graham Greene: The Third Man (1950)
24. Agatha Christie: And Then There Were None (1939)
25. Frederick Forsyth: The Day of the Jackal (1971)

Enkele opmerkingen:
– Duitstalige auteurs komen enkel voor in de Duitse top.
– De Britse en Amerikaanse top 100’en leunen het dichtst bij elkaar aan.
– In de Duitse top komen meer titels overeen met de Amerikaanse dan met de Britse top. Duits Krimi-land is eerder Amerikaans dan Brits. (Is Vlaanderen/Nederland niet eerder Brits?)
– De Amerikaanse auteur Patricia Highsmith komt 9 keer voor in de Duitse top, daarentegen slechts 2 maal in de Britse en 1 maal in de Amerikaanse.
– De Schotse schrijfster Josephine Tey staat in de Britse top op nr. 1 met ‘The Daughter of Time’. In Amerika neemt die titel de vierde plaats in. Het andere boek van dezelfde schrijfster dat in de Britse top voorkomt, is ‘The Franchise Affair’ (nr. 11), nr. 81 in de Amerikaanse. Brat Farrar komt alleen in de Amerikaanse lijst voor (nr. 90). In de Duitse hitlijst komt de schrijfster niet voor.
– In de drie lijsten overwegen de Anglo-Amerikaanse auteurs. In de Duitse top nemen – logischerwijs – Duitstalige titels de tweede plaats in. Anderstalige (enkel Franse, Italiaanse en Zweedse) titels verschijnen enkel in de marge en dan vooral in de Duitse top. Umberto Eco; is de enige anderstalige schrijver die in de drie hitlijsten voorkomt. Bovendien is zijn ‘Il nome della rosa’ allesbehalve een typische misdaadroman.
– De nieuwe populaire lichting met o.a. Dan Brown en de “Zweedse kliek” (Mankell, Nesser, Larsson) komt niet voor wegens nog niet verschenen op het tijdstip (1990 vs. 1995) van de ondervraging.
– Het landschap van de misdaadliteratuur wordt duidelijk beheerst door de Amerikanen.